Quen foi o bispo Teodomiro? | Personaxes do Camiño de Santiago

Sepulcro del obispo Teodomiro en la Catedral de Santiago

Teodomiro de Iria Flavia, personaxe crave na iconografía compostelá

En  ViveCamino non só vas atopar consellos sobre como percorrer o Camiño de Santiago ou os roteiros que máis che conveñen se debutas como peregrino; tamén queremos achegarche todo o posible a cultura xacobea. Por iso xa noutras ocasións falámosche sobre os personaxes e peregrinos máis ilustres do Camiño de Santiago; algúns máis recentes, como o párroco Elías  Valiña, pero o que hoxe nos ocupa é un que nos fai remontarnos moito máis atrás no tempo -exactamente ao século IX-, Teodomiro de Iria Flavia (parroquia da actual localidade de Padrón).

O bispo Teodomiro, que viviu entre os séculos VIII e IX, é unha das figuras máis relevantes da lenda xacobea, coñecido por ser considerado como o descubridor dos restos do  Apostol Santiago (Santiago o Maior) no lugar onde hoxe atópase a cripta da Catedral de Santiago de Compostela. Considérase que Teodomiro foi nomeado bispo poucos anos antes do descubrimento dos restos, alá por 818 ou 819. 

O que coñecemos de Teodomiro é a través da tradición e textos de orixe medieval, que apuntan a que este bispo da diocese de Iria Flavia sería avisado alá entre os anos 820 e 830 da aparición duns estraños resplandores nun  montículo do bosque  Libredón. Segundo cóntase, os resplandores serían avistados durante varias noites por un ermitán coñecido como Pelayo (Paio,  Pelagio), que acudiría ao sacerdote convencido de que se trataba dun milagre.

Os restos de Santiago o Maior e os seus discípulos, Teodoro e Atanasio

Ao acudir Teodomiro xunto a outros dous sacerdotes ao lugar onde se avistaron os resplandores, na espesura do bosque toparíase cun antigo e esquecido sepulcro. Neste  mausoleo atoparíase tres corpos aos que se identificou como o  mismísmo Santiago o Maior e dous dos seus discípulos,  Teodoro e  Atanasio. Segundo a tradición compostelá,  Teodoro e  Atanasio levarían en barca os restos do  Apostol Santiago desde Palestina ata Galicia para enterralo na Península, unha vez concluída a translación dos restos, custodiarían o sepulcro do  Apostol tras o seu enterramento, segundo recóllese no  Codex  Calixtinus.

Aínda que non hai certeza a nivel arqueolóxico deste descubrimento, a igrexa recoñeceu en 1884 baixo o papado de León  XIII que os restos pertencían ao apóstolo e os seus dous discípulos. Desde entón as súas reliquias descansan na cripta baixo o altar maior da Catedral de Santiago. 

¿Quién fue el obispo Teodomiro?: Personajes del Camino de Santiago

A primeira pedra do futuro Camiño de Santiago

Tras o descubrimento dos restos, Teodomiro enviaría emisarios a Oviedo para trasladarlle o crucial descubrimento ao rei Alfonso II de Asturias. O monarca acudiuse xunto co seu séquito en terras galegas e tras comprobar o descubrimento, mando construír a primeira igrexa  apostólica no lugar onde repousaban os restos, xerme do templo que se comezaría a construír século e medio despois, a Catedral de Santiago de Compostela. 

A propia existencia do bispo Teodomiro -unha das figuras máis importantes da tradición compostelá- foi posta en dúbida historicamente. Con todo, a mediados do século  XX producíronse varias escavacións no subsolo da Catedral de Santiago, atopándose o sepulcro de granito do propio Teodomiro, quedando demostrada a súa existencia, máis aló de formar parte da lenda xacobea.

O descubrimento, en 1955, tamén apunta á relevancia que cobraría Compostela na época grazas ao descubrimento dos restos, un feito que proxectaría o Camiño de Santiago para o que se convertería na Idade Media, o roteiro de peregrinación máis importante de Europa. A decisión de Teodomiro de acudirse no bosque  Libredón e trasladarlle o descubrimento ao rei Alfonso II de Asturias traduciuse literalmente na primeira pedra dun Camiño de Santiago que perdura ata os nosos días.